Crius is een van de twaalf oorspronkelijke titanen in de Griekse mythologie en is de titaan van de sterrenbeelden. Hij is de zoon van de oergoden Ouranos (hemel) en Gaia (aarde). Crius zelf speelt, net als de meeste van de twaalf oorspronkelijke titanen, slechts een bescheiden rol in de Griekse mythologie. Hij werd als de personificatie van het sterrenbeeld Ram gezien. Wanneer de ram in het zuiden aan het begin van de lente opkwam, trad er een nieuw jaar in volgens de kalender van de oude Grieken. Hij was getrouwd met Eurybia en kreeg met haar drie kinderen: Pallas, Perses en Astraeus.
De opstand tegen Ouranos
Crius was de zoon van Gaia en Ouranos en de broer van Hyperion, Koios, Iapetus, Tethys, Mnemosyne, Rhea, Theia, Phoebe, Themis, Kronos en Okeanos. Ook de hekatoncheiren en cyclopen waren zijn broers. Op een dag, uit haat voor zijn kinderen, besloot Ouranos de hekatoncheiren binnenin Gaia haar buik, de aarde, vast te zetten. Gaia kreeg hierdoor een ondraaglijke pijn, waarop ze samen met alle mannelijke titanen, behalve Okeanos, een plan smeedde om Ouranos van de troon te stoten.
Gaia zou zichzelf als afleiding gebruiken terwijl Crius, Hyperion, Iapetus en Koios zich elk op de vier hoeken van de wereld plaatsten. Kronos zou zich binnenin Gaia verstoppen. Toen Ouranos (de lucht) uit de hemel afdaalde om met Gaia (de aarde) te gaan liggen, grepen de vier titanen die op de hoeken van de wereld gevestigd waren, Ouranos vast. Kronos kwam vervolgens uit Gaia tevoorschijn en castreerde Ouranos met een sikkel. Ouranos was verslagen en Kronos werd de leider van de titanen. Crius werd volgens deze mythe niet alleen als titaan van de sterrenbeelden gezien, maar werd ook als de pilaar van het zuiden gezien die de hemel en aarde uit elkaar hield.
Rol in de Titanomachie
De Titanomachy was de grote oorlog tussen de Olympische goden, onder leiding van Zeus, en de oudere Titanen, onder leiding van Kronos. Hoewel Crius niet prominent wordt genoemd in de mythen over deze strijd, nam hij net als de andere Titanen deel aan het gevecht aan de zijde van Kronos. Na hun nederlaag werden de meeste Titanen, inclusief Crius, gevangengenomen en opgesloten in Tartarus, een diepe afgrond in de onderwereld waar zij voor eeuwig werden vastgehouden door Zeus.
In deze zin vervulde Crius zijn rol als een van de vele krachten die de oude orde vertegenwoordigen, voordat de Olympische goden de macht overnamen en een nieuwe wereldorde vestigden. Hoewel Crius zelf niet het hoofd van de opstand was, speelde hij toch een rol in deze symbolische strijd tussen de oude en de nieuwe machten.
Kinderen van Crius en Eurybia
Crius en Eurybia kregen samen drie kinderen. Alle kinderen van hen hadden, net als hun vader, een rol binnen het sterrenstelsel. Pallas zou de titaan van de strijd en oorlogsvoering worden en heersen over het sterrenbeeld voerman, Perses zou heersen over het sterrenbeeld Perseus en Astraeus zou de god van de sterren worden. Al hun kinderen zouden dierlijke uiterlijke kenmerken hebben Hieronder worden de kinderen van hen in het kort beschreven:
- Pallas: wellicht dat de naam pallas bekend voorkomt door de naam van een van de Olympische goden; Pallas Athena. Pallas heerste over het sterrenbeeld voerman. Athena zou Pallas hebben verslagen in een gevecht en haar naam Pallas Athena hieraan ontleend hebben. Pallas werd afgebeeld in de vorm van een geit. Athena zou haar schild, de Aegis, hebben gemaakt van de huid van Pallas
- Perses: Perses was de titaan van de zomerse droogte en vernietiging. Hij zou de man worden van Asteria, met wie hij samen zijn dochter Hekate kreeg. Hij werd afgebeeld als een hond en zou de heerser zijn over de ster Sirius en het sterrenbeeld Perseus zijn geweest
- Astraeus: Astraeus zou de god van de sterren worden. Daarnaast zou hij, samen met de godin Eos, vader zijn van de vier seizoenen winden. Astraeus werd beschreven als een wezel