Iapetus is een van de twaalf oorspronkelijke titanen en de zoon van Ouranos (hemel) en Gaia (aarde). Hij speelt zelf geen grote rol binnen de Griekse mythologie, maar zijn kinderen spelen daarentegen een zeer grote rol. Prometheus werd gezien als de beschermer of soms zelfs schepper van de mensheid, Epimetheus speelt een belangrijke rol in de mythe van de doos van pandora, Atlas was de titaan die uiteindelijk de wereld op zijn schouders moest dragen en Menoetius zou persoonlijk door Zeus worden gestraft in een mythe. Doordat zijn zonen Prometheus en Epimetheus een zeer belangrijke rol spelen in het ontstaan en het begeleiden van de mensheid wordt Iapetus ook wel als de grootvader van de mensheid gezien.
De opstand tegen Ouranos
Iapetus was de zoon van Gaia en Ouranos en de broer van Hyperion, Koios, Crius, Tethys, Mnemosyne, Rhea, Theia, Phoebe, Themis, Kronos en Okeanos. Ook de hekatoncheiren en cyclopen waren zijn broers. Op een dag, uit haat voor zijn kinderen, besloot Ouranos de hekatoncheiren binnenin Gaia haar buik, de aarde, vast te zetten. Gaia kreeg hierdoor een ondraaglijke pijn, waarop ze samen met alle mannelijke titanen, behalve Okeanos, een plan smeedde om Ouranos van de troon te stoten.
Gaia zou zichzelf als afleiding gebruiken terwijl Iapetus, Crius, Hyperion en Koios zich elk op de vier hoeken van de wereld plaatsten. Kronos zou zich binnenin Gaia verstoppen. Toen Ouranos (de lucht) uit de hemel afdaalde om met Gaia (de aarde) te gaan liggen, grepen de vier titanen die op de hoeken van de wereld gevestigd waren, Ouranos vast. Kronos kwam vervolgens uit Gaia tevoorschijn en castreerde Ouranos met een sikkel. Ouranos was verslagen en Kronos werd de leider van de titanen. Iapetus werd volgens deze mythe niet alleen als titaan van de sterfelijkheid gezien, maar werd ook als de pilaar van het oosten gezien die de hemel en aarde uit elkaar hield.
Rol in de Titanomachie
Net als veel van zijn broers nam Iapetus deel aan de Titanomachy (Titanenstrijd), de tienjarige oorlog tussen de Titanen onder leiding van Kronos en de Olympische goden onder leiding van Zeus. De Titanen verloren deze strijd en Zeus strafte hen door ze op te sluiten in Tartarus, een diepe afgrond in de onderwereld. Iapetus werd samen met zijn broers daarheen verbannen, waar hij werd opgesloten als straf voor zijn deelname aan de strijd.
Kinderen van Iapetus
Iapetus had vier kinderen: Prometheus, Epimetheus, Atlas en Menoetius. De verhalen zijn verdeeld over wie de moeder van hen zou zijn. Volgens sommige verhalen zou het Asia zijn, andere bronnen melden dat het Clymene was en weer andere bronnen melden dat Thetys de moeder zou zijn. Alle kinderen van Iapetus zouden een van de schadelijke eigenschappen van de mens hebben die tot hun ondergang zou leiden. Deze eigenschappen zouden ook doorgegeven zijn aan de mensheid. Prometheus, ondanks dat hij vooruitziend en slim was, zou sluwheid als eigenschap hebben gegeven; Epimetheus gaf domheid en naïviteit door; Atlas gaf een onverschrokken durf aan de mensheid; Menoetius gaf arrogantie. Hieronder worden de kinderen van Iapetus kort besproken:
- Prometheus: Prometheus is ongetwijfeld de bekendste zoon van Iapetus. Hij stond bekend om zijn vooruitziende blik en zijn sluwheid. Volgens sommige verhalen is hij de schepper van de mensheid, maar de meeste verhalen gaan ervan uit dat hij voornamelijk de beschermer was. Dankzij Prometheus kwam het vuur bij de mensheid terecht, waardoor de mensheid vooruitgang kon boeken en zich onderscheidde van dieren. Dit werd echter niet gewaardeerd door Zeus, die Prometheus strafte door hem aan een rots te ketenen. Elke dag werd zijn lever door een adelaar opgegeten, waarna deze ’s nachts weer aangroeide om de kwelling de volgende dag opnieuw te laten plaatsvinden
- Epimetheus: Epimetheus, de broer van Prometheus, staat voor onvoorzichtigheid en naïviteit. Terwijl Prometheus vooruitziend was, was Epimetheus impulsief en onvoorzichtig. Dit bleek vooral in het verhaal van Pandora, de eerste vrouw, die als straf door Zeus naar de mensen werd gestuurd. Ondanks de waarschuwingen van Prometheus trouwde Epimetheus met Pandora. Toen Pandora haar beroemde doos opende, ontsnapten alle kwalen en rampen in de wereld, waardoor het lijden van de mens begon. Epimetheus vertegenwoordigt daarom het gebrek aan vooruitziendheid en de menselijke neiging om fouten te maken
- Atlas: Atlas is de zoon van Iapetus die bekend werd vanwege zijn straf na de Titanomachie. Hij was legeraanvoerder van de titanen tijdens de titanenstrijd, waardoor Zeus geen genade voor hem toonde. Nadat de Titanen waren verslagen, werd Atlas door Zeus veroordeeld om voor altijd het hemelgewelf op zijn schouders te dragen. Atlas wordt vaak geassocieerd met kracht en doorzettingsvermogen, maar ook met straf en onderwerping. Hij werd een symbolische figuur van lijden en zware verantwoordelijkheid
- Menoetius: Menoetius is de minst bekende van de vier zonen van Iapetus. Volgens sommige verhalen werd hij door Zeus neergebliksemd en naar Tartarus gestuurd vanwege zijn opstandige en gewelddadige aard. Menoetius is een symbool van arrogantie en de gevolgen van trots en ongecontroleerde macht