Koios, ook wel Coeus genoemd, is in de Griekse mythologie de titaan van de wijsheid en intelligentie. Hij is een van de twaalf oorspronkelijke titanen en kent, net als de meeste van hen, slechts een kleine rol binnen de Griekse mythologie. Koios was getrouwd met zijn zus Phoibe en zou met haar twee dochters krijgen: Leto en Asteria. Deze kinderen zouden beiden een belangrijkere rol krijgen als ouders van Hekate, Apollo en Artemis. Koios wordt ook wel aangeduid als een van de vier pilaren van de wereld die de hemel gescheiden hield van de aarde op het moment dat Kronos de macht van Ouranos overnam. Voor sommige oude Grieken en in de Romeinse mythologie werd hij aangeduid als Polos, de noordelijke hemelas waar de sterren omheen draaiden.
De opstand tegen Ouranos
Koios was de zoon van Gaia en Ouranos en de broer van Hyperion, Crius, Iapetus, Tethys, Mnemosyne, Rhea, Theia, Phoebe, Themis, Kronos en Okeanos. Ook de hekatoncheiren en cyclopen waren zijn broers. Op een dag, uit haat voor zijn kinderen, besloot Ouranos de hekatoncheiren binnenin Gaia haar buik, de aarde, vast te zetten. Gaia kreeg hierdoor een ondraaglijke pijn, waarop ze samen met alle mannelijke titanen, behalve Okeanos, een plan smeedde om Ouranos van de troon te stoten.
Gaia zou zichzelf als afleiding gebruiken terwijl Hyperion, Crius, Iapetus en Koios zich elk op de vier hoeken van de wereld plaatsten. Kronos zou zich binnenin Gaia verstoppen. Toen Ouranos (de lucht) uit de hemel afdaalde om met Gaia (de aarde) te gaan liggen, grepen de vier titanen die op de hoeken van de wereld gevestigd waren, Ouranos vast. Kronos kwam vervolgens uit Gaia tevoorschijn en castreerde Ouranos met een sikkel. Ouranos was verslagen en Kronos werd de leider van de titanen. Koios werd volgens deze mythe niet alleen als titaan van de wijsheid gezien, maar werd ook als de pilaar van het noorden gezien die de hemel en aarde uit elkaar hield.
Koios in de titanenstrijd
Hoewel er een gouden tijdperk aanbrak onder leiding van Kronos, zou hier uiteindelijk een einde aan komen door de komst van de Olympische goden. Zeus wist zijn broers en zussen uit Kronos zijn maag te bevrijden waarop een tien jaar lange strijd tussen de olympische goden en de titanen woedde, de titanenstrijd. Er is weinig bekend over de rol die Koios hierin gespeeld zou hebben, maar wel bekend is dat hij zich bij Kronos zou hebben aangesloten en tegen de Olympische goden zou hebben gevochten. Hij werd, net als de andere titanen die tegen Zeus vochten, opgesloten in Tartaros nadat hij verslagen was. Koios zou later nog eens hebben geprobeerd uit te breken uit Tartaros, maar zou zijn tegengehouden door Kerberos (Cerberus) en de Hydra.
Kinderen van Koios en Phoibe
De kinderen van Koios en Phoibe hadden een bekendere rol binnen de Griekse mythologie. Zo zou Leto de zesde vrouw van Zeus worden en de moeder van Artemis en Apollo, terwijl Asteria Zeus zou afwijzen en moeder zou zijn van Hekate. Hieronder worden Leto en Asteria kort beschreven:
- Asteria: Asteria was de Griekse titanide en godin van de vallende sterren. Ze zou uit een relatie met de titaan Perses een dochter krijgen: Hekate, de godin van de magie, hekserij en de nacht. Zeus zou op een dag verliefd zijn geworden op Asteria, maar Asteria zou Zeus hebben afgewezen. Zeus wist echter niet van ophouden en Asteria zou, om aan Zeus te ontsnappen, zichzelf in een kwartel hebben veranderd en zichzelf in zee hebben gestort. Vervolgens zou ze zich hebben veranderd in het eiland Ortygia of Delos
- Leto: Leto is vooral bekend in de mythe hoe ze geboorte gaf aan de tweeling Apollo en Artemis. Ze zou de zesde vrouw van Zeus zijn geweest. Toen Leto al zwanger was zou Zeus een relatie krijgen met Hera, die jaloers zou zijn geweest op Leto, ondanks dat Leto al zwanger was voor Hera en Zeus hun huwelijk. Uit wraak en jaloezie probeerde Hera Leto op meerdere manieren te vermoorden en te verhinderen dat Leto geboorte kon geven aan haar kinderen. Ze gebood elk land om Leto toegang te weigeren. Dit lukte echter niet, doordat Leto geboorte kon geven op het eiland waar haar zus Asteria in was veranderd; Ortygia of Delos. Apollo en Artemis werden hierop geboren en zouden beiden Olympische goden worden